De Fédération Internationale de Football Association (FIFA) heeft over de cyclus 2019-2022 een recordomzet van 7,568 miljard dollar (ongeveer 6,96 miljard euro, bij een wisselkoers van 1 dollar = 0,92 euro) gerealiseerd. Dit is een stijging van 18% ten opzichte van de voorgaande periode 2015-2018, toen de inkomsten 6,421 miljard dollar bedroegen. Ondanks de uitdagingen van de COVID-19-pandemie en de aanhoudende kritiek op de toewijzing van het WK aan Qatar, bleek het toernooi in 2022 de meest winstgevende editie in de geschiedenis van de FIFA. Meer dan 83% van de omzet, ofwel 6,314 miljard dollar, was direct gerelateerd aan het WK in Qatar.
De financiële prestaties onderstrepen de commerciële aantrekkingskracht van het mondiale voetbal, maar roepen ook vragen op over de duurzaamheid en ethische aspecten van dergelijke mega-evenementen. In dit artikel duiken we in de verdeling van de inkomsten en uitgaven, gebaseerd op het jaarverslag van de FIFA, en analyseren we de bredere implicaties voor de organisatie en de sport.
Inkomstenbronnen: Broadcasting en sponsoring domineren
De omzetgroei was breed gedragen, met verbeteringen in alle categorieën. De grootste post was de verkoop van televisierechten, goed voor 3,426 miljard dollar (45% van het totaal). Dit vertegenwoordigt een stijging van 10% vergeleken met de vorige cyclus. Europa bleef de grootste markt met 1,061 miljard dollar, gevolgd door Azië en Noord-Afrika met 1,025 miljard dollar. Het WK in Qatar trok een recordaantal van meer dan vijf miljard kijkers, wat de waarde van deze rechten verder opdreef. De FIFA profiteerde van deals met broadcasters als Fox in de VS en BeIN Sports in het Midden-Oosten, die de mondiale bereikbaarheid van het evenement vergrootten.
Op de tweede plaats kwamen marketingrechten met 1,795 miljard dollar. Hierbij ging het om bijdragen van FIFA-partners zoals Adidas, Coca-Cola, Hyundai/Kia, Wanda Group, Qatar Airways, Visa en QatarEnergy. Daarnaast waren er zeven WK-sponsors, waaronder Budweiser, McDonald’s en Crypto.com, en 18 regionale supporters. In totaal telde de FIFA 32 partners voor het toernooi. Deze categorie illustreert de toenemende commercialisering van het voetbal, met een focus op globale merken die zich aan de sport willen verbinden.
Licentierechten brachten 769 miljard dollar op, een toename van 28% ten opzichte van 2015-2018. Dit omvatte het grootste licentie- en retailprogramma ooit voor een WK, met outlets in Qatar en de lancering van een permanente FIFA Store in Doha. Partners als Panini (stickers), Hublot en Louis Vuitton droegen bij, naast esports-toernooien en de blockchain-platform FIFA+ Collect voor digitale memorabilia.
Hospitalityrechten en ticketverkoop leverden samen 949 miljard dollar op. Tickets alleen al genereerden 686 miljard dollar, met 3,18 miljoen verkochte kaarten en een gemiddelde bezettingsgraad van 96,3% over 64 wedstrijden. Hospitality-pakketten, variërend van clubsuites tot premium ervaringen, brachten 243 miljard dollar in het laatje – een stijging van 64% vergeleken met het WK in Rusland 2018. Opvallend: Qatar-residents hadden toegang tot goedkope categorie 4-tickets vanaf 40 Qatari riyal (ongeveer 10 euro), wat de toegankelijkheid bevorderde. De topkopers kwamen uit de VS, Saoedi-Arabië en het VK.
Ten slotte vulden andere inkomsten de pot met 629 miljard dollar, bijna een verdubbeling ten opzichte van de vorige cyclus. Dit omvatte een schikking van het Amerikaanse ministerie van Justitie voor corruptieschade, bijdragen van het gastland Qatar (200 miljard dollar voor operationele kosten) en winsten uit vastgoedverkoop.
Uitgaven: Reinvestering in voetbalontwikkeling
De FIFA benadrukt dat meer dan 89% van de netto-omzet na verkoopkosten wordt herinvesteerd in het voetbal. De totale uitgaven bedroegen 6,302 miljard dollar, waarvan 5,266 miljard in voetbalactiviteiten en 1,036 miljard in administratie en commercie. Daarnaast werd 321 miljard dollar uitgetrokken voor noodhulp via het COVID-19 Relief Plan.
De grootste uitgavepost was competities en evenementen met 2,542 miljard dollar. Hiervan ging 1,831 miljard naar het WK in Qatar, inclusief 440 miljard dollar aan prijzengeld – een record. Winnaar Argentinië ontving 42 miljard dollar, terwijl de 32 deelnemende teams in totaal 440 miljard deelden. Clubs kregen 209 miljard dollar compensatie voor spelersafwezigheid. Efficiënties, zoals het gebruik van acht stadions en een joint venture met Qatar, hielden de kosten lager dan in 2018.
Ontwikkeling en educatie slokten 2,577 miljard dollar op, een stijging van 54% vergeleken met de vorige cyclus. Het FIFA Forward-programma, dat lidbonden ondersteunt met infrastructuur en jeugdvoetbal, kreeg 1,746 miljard. Andere initiatieven omvatten een donatie van 10 miljard aan de WHO, 60 miljard voor het World Football Remission Fund en 200 miljard voor talentontwikkeling. De lancering van FIFA+, een gratis streamingdienst met live wedstrijden en archieven, viel ook onder deze noemer.
Voetbalgovernance kostte 147 miljard dollar, inclusief 16 miljard voor het FIFA Fund for Football Players en de oprichting van de FIFA Clearing House voor transparantere transfers. Administratie en governance bedroegen 767 miljard dollar, lager door virtuele vergaderingen tijdens de pandemie. Marketing en TV-uitgaven waren 269 miljard dollar, met investeringen in digitalisering.
Het nettoresultaat voor de cyclus was een winst van 1,187 miljard dollar, die grotendeels naar reserves ging. Voor 2022 alleen rapporteerde de FIFA een nettowinst van 2,368 miljard dollar, gedreven door het WK.
Analyse: Winstgevendheid versus kritiek
Deze cijfers tonen aan dat het WK-model van de FIFA robuust is, zelfs in crisistijden. De omzetstijging ondanks COVID-19 onderstreept de veerkracht van de sport als globaal entertainmentproduct. Echter, de afhankelijkheid van het vierjaarlijkse WK – 83% van de inkomsten – maakt de organisatie kwetsbaar voor verstoringen. Bovendien blijven controverses rond Qatar hangen: hoge infrastructuurkosten voor het gastland (geschat op 220 miljard dollar totaal) en beschuldigingen van corruptie, die de FIFA compenseerde via Amerikaanse schikkingen.
Vooruitkijkend naar de cyclus 2023-2026, met het WK in Noord-Amerika, verwacht de FIFA nog hogere inkomsten door uitbreiding naar 48 teams. Maar druk op duurzaamheid en ethiek groeit. Zal de FIFA haar reinvesteringsbelofte waarmaken, of prioriteert ze commercie? De balanssheet van eind 2022 stond op 6,796 miljard dollar, een stijging van 2,407 miljard, wat een sterke basis biedt.
Al met al bevestigt dit rapport de FIFA als een financieel powerhouse, maar met een verantwoordelijkheid om het spel te beschermen te midden van globaliserende krachten.